Het gebruik van systemen als Palantir door de Nederlandse overheid is een diep onmenselijke vorm van massale datacontrole, die fundamentele rechten van burgers — met name ouders en kinderen — systematisch ondermijnt. Wat in de toeslagenaffaire is gebeurd, is geen incident, maar een gevolg van precies dit soort datagedreven, ondoorzichtige risicoselectie. De Fraudesignaleringsvoorziening (FSV) van de Belastingdienst, inmiddels onherroepelijk als discriminerend en onrechtmatig bestempeld, liet al zien hoe desastreus het is wanneer algoritmen beslissingen sturen zonder menselijke toetsing of waarheidsvinding. Nu wordt diezelfde infrastructuur herverpakt in AI-platforms als Palantir, zonder dat de rechtsstaat zich verdedigt. Dit is geen vooruitgang — dit is digitale willekeur. Het moet per direct stoppen."
De Nederlandse overheid en bestuursinstanties – inclusief jeugdzorg – maken in toenemende mate gebruik van AI‑dataplatformen zoals Palantir Gotham/Foundry. Deze systemen, oorspronkelijk ontworpen voor inlichtingen- en opsporingsdiensten, worden ingezet bij bijvoorbeeld coronabestrijding (Fieldlab Zuid6) en mogelijk bij de belastingdienst, sociale zekerheidsinstanties en jeugdzorg.
Zorg-ICT Zorgen
BNNVARA
⚠️ Belangrijke zorgpunten
Publiek‑bedreigende surveillance-structuren
Palantir’s Gotham werd ingezet bij Europol en politie in NL, UK, Duitsland en Denemarken voor ‘needle-in-haystack’ data-analyse, wat leidt tot risicovolle profilering zonder duidelijke waarheidsvinding of toezichtmechanismen
The Guardian
.
Gebrekkige transparantie & privacybescherming
Contractsdocumenten – zoals bij de NHS – zijn grotendeels zwartgelakt, met onduidelijke voorwaarden inzake persoonsgegevens, audits en exit-management
Grotere risico’s in jeugdzorg door gecombineerde databronnen
Kamerstuk 36444 nr. 5 waarschuwt expliciet dat data-integratie in jeugdzorg tot een “toeslagenaffaire 2.0” kan leiden, door gehypoteerd grote risico’s op profilering, stigmatisering, fouten en schending van privacy.
zoek.officielebekendmakingen.nl
🔎 Juridische kritiek
AVG‑risico: Geautomatiseerde en gecombineerde verwerking van persoonsgegevens, vooral in jeugdzorg, voert grote privacyrisico’s met zich mee – en vermijdt vaak een privacy impact assessment .
EVRM artikel 8 (familieleven): Onzorgvuldige datacollectie en -besluiten zonder waarheidsvinding bedreigen het fundamentele recht op gezinsleven.
Onschuldpresumptie & recht op eerlijke procedure: Systematische dataprofilering zonder menselijke toetsing of hoor en wederhoor druist in tegen basisprincipes, zeker bij ingrijpende jeugdzorgbesluiten
Emerce
.
Wat is hier het probleem?
Palantir en vergelijkbare platforms worden wél (indirect) gebruikt binnen Nederlandse ketenstructuren:
Palantir levert infrastructuur aan o.a. defensie, IND, COA, politie, maar ook aan gemeentelijke veiligheidscoalities.
In sommige regio’s worden via datafusiepunten (DFP’s) gegevens van jeugd, leerplicht, wijkteams, jeugdbescherming, en politie samengebracht — eventueel op infrastructuur zoals Palantir, SAS, IBM Cognos, of vergelijkbare data-analysetools.
Jeugd- en veiligheidsdomeinen gebruiken steeds vaker risicotaxatiesystemen (zoals SAVRY, IRIS, of gestandaardiseerde keten-DPIA’s) — mogelijk gevoed door koppelingen van databases.
“Overheden mogen dit niet zomaar.” → juridisch waar, maar in de praktijk gebeurt het tóch, vaak onder de noemer van signalering, hulpverlening of veiligheid.
🔐 Samenvattend
Nederlandse inzet van Palantir: Breed in gebruik bij zorg, opsporing en mogelijk belastingdienst, mét te weinig wettelijke transparantie en verantwoordingsplicht.
Specifiek risico in jeugdzorg: Samengestelde databanken + zware beslissingen = potentie voor misstanden vergelijkbaar met toeslagenaffaire.
Juridische noodzaak: Duidelijke inrichting van toezicht, privacybescherming, inzagerecht en procedures met waarheidsvinding is urgent.
✅ Wat nu te doen?
Als ouder of civielrechtelijk belanghebbende kun je:
Wetsvragen indienen bij toezichthouders (AP, Nationale Ombudsman);
Bezwaar en beroep voeren, ook gericht tegen beslissingen gebaseerd op AI-analyse;
Juridische stappen ondernemen, enquêterecht of vordering op grond van EVRM/AVG/Art. 8.
De kern: met de introductie van AI-gedreven besluitvorming gevaar je als ouder in Nederland serieus juridische rechten, zeker indien gezinsleven betrokken is. Geen toekomstfantasie, maar realiteit.
