Een systeem van structureel onrecht
Waar de toeslagenaffaire het vertrouwen in de overheid al onderuit haalde, groeit inmiddels een bredere groep van juridische experts die zich uitspreekt over nóg een diepe, structurele misstand: het Nederlandse jeugdzorgsysteem. Rechters, hoogleraren en juristen trekken aan de bel over het gebrek aan waarheidsvinding, de disproportionele macht van gecertificeerde instellingen en het systematisch negeren van mensenrechten van kinderen en ouders.
Wie zijn deze professionals die zich niet langer stilhouden?
🧑⚖️ Nathalie van Waterschoot – Oud-rechter
Nathalie van Waterschoot, oud-rechter in het familierecht, maakte diepe indruk met haar publieke bekentenis over hoe zij als rechter zelf gevangen zat in een falend systeem. In meerdere interviews en publicaties erkent zij dat zij uitspraken deed zonder volledige waarheidsvinding of met blind vertrouwen op jeugdzorgdossiers die later onjuist bleken. Ze waarschuwt voor een rechtspraak waarin “ouders hun kinderen verliezen op basis van aannames en halve waarheden.”
🔗 https://pointer.kro-ncrv.nl/artikelen/ouders-verliezen-hun-kinderen-zonder-bewijs-het-familierecht-schuurt-aan-alle-kanten
🔗 https://www.nrc.nl/nieuws/2023/01/04/de-rechter-zit-in-een-onmogelijke-positie-a4152484
🎓 Prof. dr. Corine de Ruiter – Hoogleraar forensische psychologie
Corine de Ruiter heeft samen met Van Waterschoot meerdere artikelen gepubliceerd over het ontbreken van wetenschappelijke onderbouwing voor veel ingrijpende jeugdzorgmaatregelen. Ze stelt dat jeugdzorginstellingen vaak handelen op basis van eigen overtuigingen, zonder toetsbare feiten of transparantie. Ze noemt het systeem “onrechtsstatelijk” en waarschuwt dat dit leidt tot emotionele en psychische schade bij zowel kinderen als ouders.
🔗 https://www.socialevraagstukken.nl/jeugdzorg-moet-op-de-schop-en-snel-ook/
👩⚖️ Henriette Nakad – Juridisch adviseur en familierecht-activist
Henriette Nakad is een juridische professional die zich al jaren inzet voor ouders en kinderen die slachtoffer zijn van jeugdzorgingrepen. Ze begeleidt zaken waarin misstanden worden aangetoond, zoals onterechte uithuisplaatsingen en dossiervervalsing. Nakad staat bekend om haar vasthoudende inzet voor gerechtigheid en heeft meerdere malen in de media en op sociale platforms alarm geslagen over het ontbreken van juridische controle op jeugdzorginstanties.
🧑🏫 Prof. mr. Mariëlle Bruning – Hoogleraar Jeugdrecht
Hoewel Bruning in het verleden betrokken was bij beleidsontwikkeling, uitte ze onlangs kritiek op het feit dat jeugdzorg in complexe scheidingssituaties te snel wordt ingezet. Ze waarschuwt voor het juridiseren van relationele problemen en pleit voor een beter onderscheid tussen zorgvragen en juridische interventies. Ook bekritiseert ze het gebrek aan regie in het systeem en het doorgeslagen vertrouwen in ‘experts’ zonder voldoende toetsing.
🔗 https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/ook-in-de-jeugdzorg-is-er-nu-een-toeslagenaffaire-nodig~b31a17b4/
Aanvullende kritische juridische stemmen
👩⚖️ Jolande Calkoen – Jeugdrechter
Zij waarschuwt in De Stentor voor de risicomijdende cultuur en het handelen zonder bewijs of toetsing:
🔗 https://www.destentor.nl/overig/het-probleem-van-jeugdzorg~a33c5855/
👩⚖️ Ellen van Kalveen – Voorzitter expertgroep jeugdrechters
Maakte zich in Het Parool hard voor herstel van de rechtsstatelijkheid bij jeugdzorgingrepen.
🔗 https://www.parool.nl/nederland/rechtspraak-kabinet-moet-nu-in-actie-komen-voor-jeugdzorg~b164ed0d/
🎓 Prof. dr. Jo Hermanns – Hoogleraar opvoedkunde
Bekritiseert de “zuigkracht” van het systeem: te snel en zonder noodzaak betrokkenheid van hulpverlening.
🔗 Het probleem van jeugdzorg – De Stentor
🎓 Prof. dr. Harrie Verbon – Hoogleraar Openbare Financiën
Waarschuwt voor commerciële belangen en financiële prikkels in de jeugdzorg.
🔗 https://pointer.kro-ncrv.nl/kritiek-op-toezicht-jeugdzorg-te-makkelijk-om-rijk-te-worden-over-de-ruggen-van-clienten-en
🎓 Prof. dr. Ido Weijers – Hoogleraar Jeugdbescherming
Bekritiseert gemeenten die onder de Jeugdwet slordig en risicovol handelen.
🔗 https://www.trouw.nl/nieuws/rechter-gemeenten-moeten-zorgvuldig-omgaan-met-de-jeugdwet~bfc72a3f/
👨⚖️ Peter Björn Martens – Jeugdrechter
Zorgwekkend tekort aan hulpverlening voor jongeren, wat leidt tot schade en rechtsonzekerheid.
🔗 https://www.rtl.nl/nieuws/nederland/artikel/5363227/raad-voor-rechtspraak-jeugdrechters-kinderen-ouders
🎓 Prof. dr. Robert Vermeiren – Hoogleraar Kinder- en Jeugdpsychiatrie
Waarschuwt voor falende besluitvorming bij gemeenten en pleit voor standaardisering.
🔗 https://www.trouw.nl/nieuws/rechter-gemeenten-moeten-zorgvuldig-omgaan-met-de-jeugdwet~bfc72a3f/
📣 Een breed groeiend tegengeluid
Wat deze juristen en wetenschappers delen, is de overtuiging dat het huidige systeem structureel faalt in het beschermen van kinderen én ouders. De uithuisplaatsing van duizenden kinderen zonder rechterlijke toetsing of de afwijzing van ouders op basis van vage risicotaxaties is geen uitzondering meer — het is de norm geworden.
Zij pleiten voor fundamentele hervormingen:
Structurele waarheidsvinding vóór ingrijpende besluiten.
Onafhankelijke toetsing van jeugdzorgadviezen.
Herziening van de macht van GI’s en RvdK.
Schadeherstel en excuses voor slachtoffers van onterechte ingrepen.
Slotgedachte
Als zelfs rechters, advocaten en wetenschappers erkennen dat het systeem onmenselijk is geworden, is er geen weg meer terug. De jeugdzorg heeft zijn legitimiteit ondergraven en een maatschappelijke correctie is onafwendbaar. Deze juridische stemmen vormen het begin van die correctie.